ویژگی های روانی
زن و مرد چنانچه از نظر ساخت بدنی از هم متمایزند، تفاوتهای روانی آنان نیز از نظر علم روان‌شناسی در فرهنگهای مختلف به اثبات رسیده است، و این تفاوتها را نمی‌توان تنها زاییدة تربیت و محیط دانست.
توجه به این تفاوتها و شناخت بهتر از هر یک از دو جنس به زندگی سعادتمندانه‌تر آنها می‌انجامد و آدمی را به سوی زیست بایسته‌تر رهنمون می‌گردد. تلقین زیست مردانه به زن نابودن انسانیت و هستی او و پایمالی شرف و امتیازات انحصاری زن است. اثری که به سرگردانی و استثمار زن منجر می‌شود، و روان و جسم او را در وادی هلاکت ساز بی‌هویتی می‌فرساید و استعدادها و تواناییهای بی‌نظیر او را به انحراف می‌کشاند و هستی پایدار و ارجمند زن را متزلزل می‌سازد. برخی از تمایزات عمده روانی دو جنس چنین است:
شکل‌گیری هویت
خانواده، محیط و فرهنگ در شکل‌گیری هویت نقش دارند، و در آن تفاوتهای جنسی مشاهده می‌شود. تحقیقات حاکی است که شکل‌گیری هویت دختران برای استقلال شخصی نیست. بلکه برای صمیمیت و مراقبت از دیگران نیز هست. در حالی که هویت پسران از اساس برای استقلال و رقابت و فردیت شکل می‌گیرد
شخصیت
شخصیت از مجموعه‌ای سرشتها پدید می‌آید؛ حسادت، کنجکاوی، خیالبافی، اعتماد به نفس عزت نفس، مکانیسم‌های دفاعی و شیوة زندگی از عناصر سازنده شخصیت آدمی است، و در آنها میان زن و مرد تفاوتهایی جلب توجه می‌کند، به عنوان نمونه، زنان از مردان حسودتر و کنجکاوترند. اعتماد به نفس کمتری دارند، خیالبافی و تخیلات در دو جنس فرق می‌کند
گرایش معنوی
گرایش قلبی به دین در میان زنان بیشتر از مردان مشاهده می‌شود. زن مسائل روحی و معنوی را با روان خودسازگارتر می‌یابد
گرایش به مادیات
براساس تحقیقات مردان بیشتر از زنان به امور مادی و اقتصادی و مسائل دنیوی، گرایش دارند
رشد اخلاقی
اندیشه اخلاقی زنان به طور عمده به روابط بین فردی توجه دارد و با احساس مسئولیت نسبت به دیگران همراه است و جنبة از خودگذشتگی دارد. برای مردان خودمختاری و شایستگی مبنای قضاوت اخلاقی است و اخلاق پسران بیشتر بر مبنای عدالت شکل می‌گیرد
پسران بیشتر از دختران از سخنان رکیک لذت می‌برند و بیشتر از آنها از قوانین اخلاقی سر می‌پیچند. زنان گرچه احساسی‌ترند ولی در مسائل اخلاقی سخت‌گیرترند
عواطف و احساسات
زن از مرد عاطفی‌تر است و با این سرشت به دنیا می‌آید و زندگی می‌کند و به ارتباطهای عاطفی علاقه نشان می‌دهد، احساس محبت در دختران بیش از پسران است. مرد بیشتر بر ارتباطهای فعالیت مدار توجه دارد و دنیای بیرون را هدف قرار می‌دهد و انرژی خود را صرف تسلط آن می‌کند
هیجان
جنس زن هیجانی‌تر از جنس مرد است، و کیفیت هیجان او نیز با مرد فرق می‌کند
استرس (فشار)
بر اساس تحقیقات 15 درصد مردان از فشار روانی رنج می‌برند، این رقم در مورد زنان به 21 درصد می‌رسد، از نظر واکنش در برابر عوامل فشارزا نیز بین دو جنس تفاوتهایی مشاهده می‌شود
پرخاشگری
به طور قطع جنس نر از ماده پرخاشجوتر است، در فرهنگهای متفاوت این ویژگی را می‌توان دید و تا سالمندی ستیزه‌جویی در مرد بیشتر از زن مشاهده می‌شود.()
وابستگی و استقلال
موضوع وابستگی زن به مرد و استقلال خواهی مرد، از نظر وضعیت جسمانی یک امر طبیعی است، روان زن به وابستگی گرایش دارد، از تنهایی می‌ترسد،() و در ارتباط با دیگران کارآمدتر می‌شود. و از آن سوی مرد استقلال طلب است. زمانی که نیازمندی دیگران را به خود در یابد احساس توانمندی می‌کند.
عشق
عشق از زیباترین مفاهیم زندگی است و آن را می‌توان به انواعی تقسیم کرد. برای زنان عشق یک ارزش است. در روابط جنسی آنان به آغوش گرم و آکنده از محبت نیاز دارند. پوست آنان از پوست مرد 10 بار حساس‌تر است و با نوازش، نشاط روانی به زن دست می‌دهد. در مرد عشق با ارائه محبت نمود می‌یابد.
درون‌گرایی و برون گرایی
به‌طورکلی مرد برون‌گرا و زن درون‌گراست. و این ویژگی از کودکی در جنس زن وجود دارد
خودکشی
بر اساس بیشتر آمارها خودکشی در جنس مرد بیشتر از زن است، و از نظر سن، فصل در خودکشی تفاوتهایی بین دو جنس دیده می‌شود. در زنان اقدام به خودکشی و تمایل به آن بیشتر است. پسران 3 برابر دختران خود را می‌کشند، و دختران 3 بار بیشتر از پسران اقدام میکنند.
منابع:
ویلیام اف، گانونگ: کلیات فیزیولوژی پزشکی ج 2، ترجمه فرخ شادان، چاپ اول، شرکت سهامی چهر، 1363،.
. آرتور گایتون و جان هال: فیزیولوژی پزشکی، ج 2، ترجمه فرخ شادان.
. انتخاب جنسیت فرزند،.
ادانتر الیزابت، زن و مرد، ترجمه سرور شیوا رضوی، چاپ اول، انتشارات دستان و هاشمی، 1377،
